Edukacja
Diagnostyka i leczenie choroby refluksowej przełyku, a ryzyko nowotworzenia
Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest powszechnym schorzeniem, które występuje, gdy treść żołądka cofa się do przełyku, powodując podrażnienie błony śluzowej. Pomimo że GERD jest przeważnie uciążliwe i powoduje nieprzyjemne objawy, takie ból w klatce piersiowej, warto zauważyć, że może również wiązać się z potencjalnym ryzykiem rozwoju nowotworu przełyku. W tym artykule omówimy znaczenie diagnozy i leczenia choroby refluksowej przełyku w kontekście minimalizowania ryzyka nowotworu przełyku. Rozpoznanie choroby refluksowej przełyku opiera się na analizie objawów pacjenta, takich jak uczucie pieczenia w przełyku, trudności w połykaniu, a także na badaniu fizykalnym. Jednak w celu potwierdzenia diagnozy oraz oceny stopnia uszkodzenia błony śluzowej przełyku warto rozważyć przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych. Najczęściej stosowanymi badaniami są endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz pH-metria 24-godzinna. Endoskopia pozwala na bezpośrednią wizualizację przełyku i ewentualne wykrycie uszkodzeń, takich jak owrzodzenia, zwężenia. Natomiast pH-metria umożliwia pomiar liczby epizodów i czasu występowania refluksu żołądkowo-przełykowego. Leczenie GERD ma na celu złagodzenie objawów, zapobieganie powikłaniom oraz zmniejszenie ryzyka rozwoju nowotworu przełyku. Główne metody leczenia obejmują modyfikacje stylu życia. Pacjenci z GERD powinni: unikać spożywania dużych posiłków przed snem, unikać potraw i napojów wywołujących zgagę (np. pikantnych potraw, kofeiny, alkoholu), utrzymywać zdrową wagę poprzez regularną aktywność fizyczną. W przypadku wystąpienia choroby refluksowej włącza się również farmakoterapię. Podstawą terapii są przede wszystkim leki zobojętniające kwas żołądkowy, takie jak inhibitory pompy protonowej (PPI). Czasem niezbędne są również zabiegi chirurgiczne. W przypadku braku poprawy po leczeniu farmakologicznym, niektórzy pacjenci muszą być poddani zabiegowi chirurgicznemu, takiemu jak fundoplikacja, mającego na celu wzmocnienie zwieracza dolnego przełyku i zmniejszenie refluksu żołądkowo-przełykowego. Chociaż większość pacjentów z GERD nie rozwija raka przełyku, istnieje pewne zwiększone ryzyko wystąpienia tej choroby w przypadku długotrwałego nieleczonego lub źle kontrolowanego refluksu żołądkowego. Nadmierne i częste podrażnienie błony śluzowej przełyku przez kwas żołądkowy, może prowadzić do przewlekłego zapalenia przełyku (ezofagitis), metaplazji i zmian dysplastycznych w błonie śluzowej przełyku. W niektórych przypadkach te zmiany mogą przeistaczać się w raka przełyku. Widać więc, iż diagnoza i leczenie choroby refluksowej przełyku są istotne nie tylko dla łagodzenia objawów pacjenta, ale również dla minimalizowania ryzyka rozwoju nowotworu przełyku. Pacjenci z GERD powinni regularnie konsultować się z lekarzem gastroenterologiem, aby uzyskać odpowiednie leczenie i monitorowanie swojego stanu zdrowia. Wczesne wykrycie i skuteczne zarządzanie chorobą refluksową mogą zmniejszyć ryzyko powikłań, w tym rozwoju nowotworu przełyku. Adam Trzciński
Przeczytaj artykuł
Istota snu w profilaktyce raka
Sen odgrywa niezwykle istotną rolę w naszym zdrowiu i dobrze funkcjonującym organizmie, a według raportów Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Snem (European Sleep Research Society, ESRS), około 30-45% dorosłych osób doświadcza okresowych problemów ze snem, takich jak bezsenność, trudności z zasypianiem, obudzenia nocne itp. Dane dotyczące problemów ze snem w Polsce wskazują podobne trendy. Badania prowadzone w ciągu ostatnich pięciu lat sugerują, że sen ma również istotny wpływ na profilaktykę nowotworową. Brak wystarczającej ilości snu może być powiązany z większym ryzykiem rozwoju niektórych typów nowotworów zarówno łagodnych, jak i złośliwych. Według badań przeprowadzonych przez American Cancer Society, krótki sen i zaburzenia snu mogą zwiększać ryzyko raka piersi, jelita grubego i prostaty. Melatonina, hormon regulujący rytm dobowy i sen, została zidentyfikowana jako potencjalny czynnik chroniący przed nowotworami. Badania sugerują, że wysokie poziomy melatoniny w organizmie mogą zmniejszać ryzyko rozwoju niektórych nowotworów, takich jak rak piersi i rak jelita grubego. Zaburzenia snu mogą wpływać na osłabienie układu odpornościowego, co może zwiększać podatność na rozwój nowotworów. Badania wykazały, że niewłaściwy sen może prowadzić do zmniejszenia aktywności komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za zwalczanie komórek nowotworowych. Nieprawidłowy sen może prowadzić do zaburzeń metabolicznych, takich jak insulinooporność i otyłość, które z kolei są związane z większym ryzykiem wystąpienia niektórych typów nowotworów, w tym raka piersi, trzustki i jelita grubego. Dodatkowo jakość snu wpływa na zaburzenia w całym ciele, warto się z nimi zapoznać, aby zmotywować się do zmiany tego obszaru stylu życia! Pamiętajmy, że w zależności od predyspozycji genetycznych, pierwsze objawy braku snu, mogą ujawnić się na różnym poziomie ciała… Brak snu lub niewłaściwa ilość snu zostały powiązane z zwiększonym ryzykiem chorób serca, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, udar mózgu i niewydolność serca. Nisko jakościowy sen może prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych, takich jak koncentracja, uwaga, pamięć i zdolności poznawcze. Zmniejszona ilość snu może wpływać na procesy poznawcze, które są istotne dla nauki, pracy i ogólnego funkcjonowania umysłowego. Brak snu jest związany z większym ryzykiem wystąpienia depresji, zaburzeń nastroju i pogorszenia samopoczucia psychicznego. Dbanie o regularny i jakościowy sen może być ważnym elementem profilaktyki nowotworowej. Starajmy się utrzymywać zdrowe nawyki snu, takie jak regularna rutyna przed snem, stworzenie sprzyjającego środowiska do snu oraz unikanie czynników, które mogą zakłócać sen. Pamiętajmy, że sen odgrywa kluczową rolę nie tylko w ogólnym samopoczuciu fizycznym, ale także w psychicznym! W następnym artykule - Jak zadbać o lepszy sen? Rozwiązania na problemy z zasypianiem lub wybudzaniem się w ciągu nocy! AUTOR: Zuzanna Pilipiuk TERAPEUTA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ, FIZJOTERAPUTA, LOGOPEDA BIBLIOGRAFA: American Cancer Society (ACS). (2021). Sleep and Cancer Risk. Brzecka, A., Lesicki, A., Epistolio, S., & Gobbi, M. (2018). The relationship between melatonin and cancer. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72(0), III. Cappuccio, F.P. et al., Sleep duration and all-cause mortality: a systematic review and meta-analysis of prospective studies, European Heart Journal, 2011 Lim, J. & Dinges, D.F., A meta-analysis of the impact of short-term sleep deprivation on cognitive variables, Psychological Bulletin, 2010 Autor: Zuzanna Pilipiuk TERAPEUTA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ, FIZJOTERAPUTA, LOGOPEDA
Przeczytaj artykuł
Co powoduje raka?
W ostatnich latach, badania naukowe przyczyniły się do lepszego zrozumienia czynników kancerogennych, substancji lub czynników środowiskowych, które mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Te niebezpieczne związki mogą być obecne w powietrzu, żywności, a nawet w produktach codziennego użytku! Należy pamiętać, że unikanie tych substancji może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka! Czynniki kancerogenne Do najistotniejszych ZEWNĘTRZNYCH czynników kancerogennych zaliczamy: Dym tytoniowy: Palenie tytoniu jest jednym z największych czynników ryzyka nowotworów, nie tylko płuc, ale także pęcherza moczowego, wątroby czy jelita grubego!! Co powoduje, że papierosy są tak szkodliwe? W skład wyrobów tytoniowych wchodzą dla przykładu: KADM, BENZOPIREN, BENZEN, FORMALDEHYD CZY ARSEN! Zanieczyszczenie powietrza: Długotrwałe wdychanie substancji toksycznych z powietrza, takich jak pyły i spaliny, może zwiększać ryzyko rozwoju różnych rodzajów nowotworów. Niestety w dużych miastach nie jesteśmy w stanie uniknąć ekspozycji na te czynniki, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Zanieczyszczenie środowiska: Niektóre związki chemiczne obecne w środowisku, takie jak pestycydy i związki azotowe. Niezdrowa dieta: Niektóre składniki diety, takie jak przetworzone mięso, nadmiar soli i tłuszczów trans, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworów, dla przykładu raka jelita grubego i piersi. Dodatkowo należy uważać na: Aflatoksyny toksyny wytwarzane przez pleśnie Aspergillus, które mogą rozwijać się na różnych produktach spożywczych, takich jak orzechy, nasiona, ziarna zbóż, suszone owoce i przyprawy. Aflatoksyny są uznawane za kancerogenne dla człowieka i mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka wątroby! Nitrozaminy - związki chemiczne powstające w wyniku reakcji pomiędzy azotanami/nitrytami a aminami organicznymi. Mogą występować w produktach mięsnych, takich jak wędliny, które zawierają dodatki azotanowe. Nitrozaminy są uznawane za kancerogenne i mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka żołądka, jelita grubego i trzustki. Akrylamid, czyli związek chemiczny powstający w wyniku reakcji pomiędzy aminokwasami a cukrami podczas wysokich temperatur, takich jak smażenie, pieczenie czy grillowanie. Akrylamid jest obecny w produktach spożywczych takich jak chipsy ziemniaczane, frytki, pieczywo, a także kawa i kakao. Jest uznawany za silny kancerogen ! Uwaga! Gdyby nam było mało… Stopień szkodliwości tych czynników będzie zależał od różnych procesów i zaburzeń ENDOGENNYCH. Tu jako główne czynniki WEWNĘTRZNE możemy wypunktować: Mutacje w genach kontrolujących wzrost, podziały komórkowe i naprawę DNA mogą prowadzić do niekontrolowanego wzrostu komórek i powstawania nowotworów. Niektóre z tych mutacji mogą być dziedziczone, podczas gdy inne mogą być wynikiem błędów w procesie replikacji DNA!! Co ciekawe - na ten proces możesz wpływać czynnikami zewnętrznymi - DIETĄ I AKTYWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ!! Niektóre zaburzenia hormonalne, takie jak nadmierna produkcja hormonów płciowych, mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów, takich jak rak piersi, rak jajnika czy rak prostaty. UWAGA! Na te procesy może wpływać SEN! Stan zapalny: Przewlekły stan zapalny w organizmie może prowadzić do uszkodzenia tkanek i zmiany w procesach naprawczych, co z kolei może sprzyjać rozwojowi nowotworów. Przykładem jest rak wątroby spowodowany przewlekłym zapaleniem wątroby wywołanym wirusem zapalenia wątroby typu B lub C. Osłabienie lub niewłaściwe funkcjonowanie układu odpornościowego może prowadzić do nieprawidłowego rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych. Osoby z zaburzeniami odpornościowymi, takimi jak zespół Tak szeroka lista czynników sprzyjającym powstawaniu RAKA daje mocno do myślenia. W dzisiejszych czasach ciężko nam ograniczyć znaczącą część z wypisanych substancji czy z dnia na dzień zmienić tryb życia, dlatego zapoznaj się z profilaktyką RAKA i staraj się możliwe ograniczać czynniki kancerogenne, dbaj o zbilansowaną datę, sen, a także rozsądną suplementację, która wspomoże naturalne procesy detoksykacji organizmu, ułatwiając walkę z wolnymi rodnikami! AUTOR: Marta Wcześniak DIETETYK KLINICZNY BIBLIOGRAFA: International Agency for Research on Cancer (IARC). (2018). Tobacco Smoke and Involuntary Smoking. International Agency for Research on Cancer (IARC). (2020). Outdoor Air Pollution. International Agency for Research on Cancer (IARC). (2019). Chemical Agents International Agency for Research on Cancer (IARC), 2018] American Cancer Society (ACS). (2021). What Causes Cancer? Theodoratou, E., & Timofeeva, M. (2019). Cancer epidemiology: associations and mechanisms of endogenous causes. In Molecular Pathology of Cancer (pp. 15-26). Springer, Cham.
Przeczytaj artykuł
Czym różni się rak od nowotworu
Potocznie pojęcia rak i nowotwór często stosowane są zamiennie, jednak nie są to synonimy! Dla zrozumienia wymienionych terminów po krówce opiszemy różnicę w ich znaczeniu. Czym są nowotwory? NOWOTWORY - to patologiczne twory wywodzące się z prawidłowych tkanek ustroju, tworzone przez zmutowane komórki (zwane komórkami nowotworowymi), które wzrastają w sposób zupełnie nie kontrolowany przez organizm. Dzielimy je na dwie podstawowe grupy - nowotwory łagodne i złośliwe. Nowotwory łagodne (niezłośliwe) - to masy tkankowe, nie wiele odbiegające w budowie od obrazu zdrowych tkanek, najczęściej otorebkowane, rozwijają się powoli. Co istotne - nie niszczą okolicznych tkanek, nie naciekają i nie posiadają zdolności do tworzenia przerzutów. Do częstych objawów zachorowania należą krwawienie czy uciski na sąsiadujące narządy. Do tego typu patologi zaliczamy brodawczaki, gruczolaki, mięśniaki, tłuszczaki. Ich leczenie w większości przypadków nie jest skomplikowane i choć występują częściej niż RAK, nie stanowią dużego problemu onkologicznego. Należy jednak pamietać, że nawet niewielkie terapie czy operacje potrafią przysporzyć choremu, a także jego rodzinie nie mało stresu. Czy zmiana niezłośliwe może „zmienić nastawienie”? Zdarza się, że zmiany o łagodnym charakterze mogą przekształcić się w formę złośliwą. Tkanki o takich predyspozycjach nazywamy zmianami przednowotworowymi - świetnym jej przykładem są gruczolaki (polipy) jelita grubego, które zwiastują większe ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Transformacja nowotworowa jest długotrwałym i wieloetapowym procesem. Następuje w skutek serii mutacji genów w komórce, czyli pod wpływem predyspozycji genetycznych i czynników środowiskowych, takich jak: promieniowanie jonizujące (na przykład rentgenowskie) wolne rodniki powstające w organizmie człowieka lub dostające się do niego z żywnością, powietrzem czy dymem papierosowym, zanieczyszczenie powietrza, terapie hormonalne, narażenie silne substancji chemiczne o właściwościach kancerogennych. Nowotwory złośliwe - nowotwory o małym zróżnicowaniu tkanek, nie posiadają torebek, a przy tym nie tylko naciekają na narządy im przylegające, uszkadzając ich zdrową strukturę, ale również posiadają zdolność do bardzo szybkiego, niekontrolowanego wzrostu i tworzenia przerzutów (czyli guzów w różnych, niepowiązanych miejscach ciała, wykorzystują do tego układ krwionośny lub limfatyczny). W odróżnieniu od nowotworów łagodnych, nowotwory złośliwe po zakończonym leczeniu mają tendencję do nawracania. To patologie o agresywnym rozwoju, znacząco bardziej niebezpieczna dla zdrowia i życia. W zależność, z jakiej tkanki wywodzi się zaburzenie dzielimy nowotwory złośliwe na rodzaje: RAK (nabłonki) - do najczęściej występujących zaliczamy RAKA PŁUC, RAKA PIERSI, RAKA JELITA GRUBEGO, RAKA PROSTATY, RAKA PĘCHERZA MOCZOWEGO, RAKA ŻOŁĄDKA, RAKA MACICY Białaczka (komórki układu krwiotwórczego) Mięsak (tkanki miękkie) Glejak (komórki układu nerwowego) Czerniak (komórki barwnikowe) Ich leczenie jest skomplikowane i bardzo zależne od stopnia zaawansowania choroby, ilości przerzutów i ogólnego stanu pacjenta. Niestety w większości przypadków początki rozwoju RAKA w ciele nie dają żadnych wyraźnych sygnałów. Istnieją jednak pewne symptomy, które są obserwowane przy wielu rodzajach raka i nie należy ich bagatelizować, należą do nich: poranne wymioty, nagła utrata wagi, uczucie pełności powiększone węzły chłonne, zmiany skórne, owrzodzenia, zmiana wyglądu znamion, ból, duszności, przewlekła gorączka, zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego – trudności w połykaniu pokarmów, zaparcia, biegunki, krew w stolcu, ogólne osłabienie, zmęczenie, apatia, kłopoty ze snem, zaburzenia świadomości utrzymująca się chrypka, zmiana charakteru kaszlu, krwioplucie, krwawienie i nieprawidłowe wydzieliny z dróg rodnych, trudności w oddawaniu moczu, krwiomocz Dzięki rozwojowi medycyny oraz szerokim zestawem badań diagnostycznych coraz częściej udaje się lekarzom wykrywać nowotwory we wczesnych stadiach, co łagodzi terapie i zwiększa szanse na pozytywne zakończenie leczenia czy nawet pełnie wyleczenie pacjenta. AUTOR: Marta Wcześniak DIETETYK KLINICZNY Źródła: Edward Ozga-Michalski (opr.), Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld (konsultacja): Nowotwór łagodny to nie rak. Portal Farmaceutyczno-Medyczny. [dostęp 2019-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-07)]. Drewa G., Ferenc T., Genetyka medyczna, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2011, ISBN 978-83-7609-295-9 Cybulski C., Górski B., Huzarski T., et al, CHEK2 Is a Multiorgan Cancer Susceptibility Gene, AJHG 2004, 75(6): 1131-1135 Niedzielska I. , Orawczyk T. , Szaniewski K., Ziaja K., Polip a rak jelita grubego, Chirurgia Polska 2008, 10(1):30–34
Przeczytaj artykuł
Czym jest rak?
Czym tak naprawdę jest choroba, która stanowi DRUGĄ przyczynę wszystkich zgonów w Polsce, a jej nazwa budzi przerażenie i smutek? Nowotwory złośliwe pojawiają się coraz częściej! Rak to powszechna nazwa na nowotwory złośliwe, a dokładnie ich rodzaju, który wywodzi się tkanki nabłonkowej.
Przeczytaj artykuł
Rola profilaktyki w onkologii
Wysokie wskaźniki śmiertelności na RAKA powodują, że mówimy o nowotworach coraz częściej, a świadomość w społeczeństwie powoli zaczyna rosnąć! Niestety profilaktyka onkologiczna to nadal mocno zaniedbany temat, który jest często mylony z diagnostyką!
Przeczytaj artykuł
