Komunikacja dotycząca potrzeb seksualnych w chorobie nowotworowej jest ważna, ale niestety często pomijana. Istnieje bowiem błędne przekonanie, że wobec wielu wyzwań jakie niesie ze sobą dla pacjenta choroba nowotworowa, seksualność to jedna z ostatnich rzeczy, jakie powinno brać się pod uwagę. Absolutnie nie jest to prawdą - potrzeby seksualne to potrzeby fizjologiczne i dokładnie tak jak każde inne wymagają zaspokojenia.
Oczywiście w przebiegu choroby onkologicznej możliwości zaspokajania potrzeb seksualnych mogą (ale nie muszą) być nieco zmodyfikowane, ale nie oznacza to tego, że życie seksualne pacjenta przestaje być źródłem spełnienia i satysfakcji [1].
Ważną rolę w procesie dbania o dobrostan pacjenta onkologicznego ma zespół leczący. Przede wszystkim dobrą praktyką jest stworzenie dla pacjenta bezpiecznego i zaufanego środowiska. Pacjent bowiem powinien czuć się komfortowo i bezpiecznie bo właśnie dzięki temu pojawia się przestrzeń
do otwartych rozmów o potrzebach seksualnych. Ważne jest, by lekarz stworzył atmosferę zaufania, dzięki czemu pacjent będzie miał świadomość, że mile widziane jest jego wyrażanie swoich obaw oraz zadawania pytań dotyczących seksualności.
Dobrą praktyką jest również zainicjowanie przez lekarza rozmowy na temat potrzeb seksualnych. Podczas takiej rozmowy warto zapewnić pacjenta, że naturalnym jest to, że pojawiają się pytania lub też obawy dotyczące wpływu choroby i leczenia onkologicznego na sferę seksualną. Na pewno pomocne w takiej rozmowie będą pytania otwarte, które pozwolą pacjentowi na wyrażenie swoich obaw czy opisanie nowych doświadczeń[2].
Ważna jest również proaktywność - uważne słuchanie pacjenta. W ten sposób pojawia się przestrzeń do wyrażania swoich emocji, obaw oraz pytań. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na to, jak istotne jest uważne słuchanie oraz okazanie zainteresowania i zrozumienia. Dopiero kolejnym etapem jest dostarczenie pacjentowi niezbędnych informacji na temat możliwych skutków ubocznych leczenia, zmian w funkcji seksualnej oraz dostępnych strategii i zasobów, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami.
W zapewnieniu kompleksowej opieki kluczowa jest współpraca całego zespołu leczącego - wiele różnych dziedzin medycyny może mieć wpływ na potrzeby seksualne pacjentów onkologicznych. Opiekę nad pacjentem mogą bowiem sprawować nie tylko lekarze i pielęgniarki, ale również psycholodzy, seksuolodzy
i psychoterapeuci. Aby zapewnić pacjentowi kompleksową opiekę ważne jest
by mieć świadomość pojawiających się w przebiegu leczenia problemów,
ponieważ pozwala to w razie potrzeby skierować pacjenta do odpowiedniego specjalisty[3].
Nieocenioną rolę ma również praca własna - warto zachęcać pacjenta
do poszukiwania wsparcia - lekarz może poinformować o dostępnych zasobach
i grupach wsparcia dla pacjentów onkologicznych. Grupy samopomocowe mogą być cennym wsparciem na drodze radzenia sobie z wyzwaniami dotyczącymi zaspokajania potrzeb seksualnych. Wsparcie można otrzymywać zarówno podczas terapii indywidualnej, podczas sesji terapii grupowej lub poprzez korzystanie
z obszernych zasobów dostępnych wygodnie w formie elektronicznej.
Monika Kaszuba
[1] Cichosz M., Wieczorek A. (2016), Problemy seksualne pacjentów z chorobą nowotworową. Roczniki psychologiczne, 19(2), s. 167-187
[2] Bębenek M., Czuba B., Pilewska-Kozak A., Wojtyna E. (2015). Wpływ choroby nowotworowej na sferę seksualną. Przegląd Menopauzalny, 14(4), s. 273-278
[3] Sobolewski M., (2018). Seksualność chorych na nowotwory narządu rodnego - zalecenia Europejskiego Towarzystwa Onkologicznego (ESMO) oraz innych towarzystw naukowych. Ginekologia Polska, 89(2), s. 103-107
