Ćwiczenia mogą zwiększyć motywację do zmiany stylu życia, poprawić wydolność tlenową, poprawić sprawność fizyczną, kontrolować zmęczenie i poprawić jakość życia [1], a to tylko wycinek ich dobroczynnego wpływu na organizm człowieka w każdym wieku. Szacuje się, że niemal połowie przypadków nowotworów można zapobiec poprzez zmianę trybu życia, w tym przez podjęcie aktywności fizycznej [2], która jest jednym z czterech filarów zdrowia. W raporcie The World Cancer Research Fund (WCRF) opublikowanym w 2020 roku organizacja wskazuje, że odgrywa ona znaczącą rolę w profilaktyce nowotworowej [3].
Do głównych zalet aktywności ruchowej zalicza się regulację masy ciała, poprawę wydolności układu krążenia i oddechowego, a także wzmocnienie mięśni i kości. Zwiększeniu ulega też przepływ krwi i dotlenienie tkanek, co przekłada się na większą energię i witalność. Ponadto ruch ma realny wpływ na zdrowie psychiczne ponieważ regularne ćwiczenia mogą zmniejszyć objawy depresji, lęku i stresu dzięki uwalnianiu hormonów, które mogą poprawić nastrój i uczucie ogólnego dobrego samopoczucia. Aktywność fizyczna poprawia też funkcje poznawcze, czyli pamięć, koncentrację i zdolność do skupienia uwagi, a także zdecydowanie zwiększa jakość snu poprzez regulację rytmu dobowego. Regularny ruch może pomóc w szybszym zasypianiu i umożliwiać głębszy sen, a dodatkowo obniża ciśnienie krwi, zmniejszając ryzyka chorób serca.
Wieloletnie badanie Europejskiego Badania Prospektywnego nad Rakiem i Życiem (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition - EPIC) obejmujące ponad 500 000 osób wykazało, że regularna aktywność fizyczna była związana z niższym ryzykiem wielu rodzajów nowotworów, takich jak rak jelita grubego, rak piersi, rak trzustki i rak endometrium [4].
Metaanaliza przeprowadzona na podstawie 170 badań potwierdziła, że regularna aktywność fizyczna jest związana ze zmniejszonym ryzykiem raka jelita grubego. Obserwowano, że osoby angażujące się w regularne ćwiczenia fizyczne miały o 24% niższe ryzyko rozwoju tego rodzaju nowotworu w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia [5].
Badanie opublikowane w British Journal of Cancer wykonane także przez European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition - EPIC stwierdziło, że regularna aktywność fizyczna może obniżyć ryzyko raka piersi u kobiet po menopauzie. Kobiety, które wykonywały przynajmniej 7 godzin umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo, miały o 13% niższe ryzyko rozwoju raka piersi w porównaniu z osobami nieaktywnymi fizycznie [6].
Systematyczna aktywność fizyczna, którą można swobodnie wybrać z wielkiego wachlarzu możliwości od spacerów na łonie natury, przez gry zespołowe, aż po indywidualne treningi na siłowni, stanowi ogromne wsparcie w profilaktyce nowotworowej. Jest stałym elementem zdrowego stylu życia, który modyfikuje się w zależności od możliwości, potrzeb i preferencji. Prócz oczywistych fizycznych korzyści jakie ze sobą niesie, ma realny wpływ na poprawę nastroju i samopoczucia. Jej dobroczynny wpływ na organizm jest wielowymiarowy, dlatego warto ją na stałe wpleść w plan tygodnia.
Zuzanna Pilipiuk
- Qiaoyun Wang, Wenli Zhou, (2020) Roles and molecular mechanisms of physical exercise in cancer prevention and treatment, J Sport Health Sci. 2021 Mar;10(2):201-210. doi: 10.1016/j.jshs.2020.07.008. Epub 2020 Jul 30.
- Christine M Friedenreich, Charlotte Ryder-Burbidge, Jessica McNeil, (2021). Physical activity, obesity and sedentary behavior in cancer etiology: epidemiologic evidence and biologic mechanisms, Mol Oncol. 2021 Mar;15(3):790-800. doi: 10.1002/1878-0261.12772. Epub 2020 Aug 18.
- Steven K Clinton, Edward L Giovannucci, Stephen D Hursting, (2020). The World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research Third Expert Report on Diet, Nutrition, Physical Activity, and Cancer: Impact and Future Directions,
- Żuławski, W., Rutkowski, A., & Dziki, A. (2015). Influence of physical activity on the risk of colorectal cancer in the population of the European countries. Contemporary Oncology, 19(1), 7-13.
- Keum, N., & Giovannucci, E. (2019). Global burden of colorectal cancer: emerging trends, risk factors and prevention strategies. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 16(12), 713-732.
- Steindorf, K., Ritte, R., Eomois, P. P., Lukanova, A., Tjonneland, A., Johnsen, N. F., ... & Schütze, M. (2013). Physical activity and risk of breast cancer overall and by hormone receptor status: the European prospective investigation into cancer and nutrition. International Journal of Cancer, 132(7), 1667-1678.
